List pasterski Episkopatu Polski z okazji IX Tygodnia Wychowania

Zamieszkać razem z Jezusem
Umiłowani w Chrystusie Panu, Siostry i Bracia,
Już po raz dziewiąty przeżywamy w naszej Ojczyźnie Tydzień Wychowania. W tym
roku chcemy przyłączyć się do pierwszych uczniów Jezusa i wraz z nimi zadać naszemu
Mistrzowi pytanie: „Nauczycielu, gdzie mieszkasz?” (J 1, 38). Czynimy to w pierwszym
dniu września, w osiemdziesiątą rocznicę wybuchu II wojny światowej, która była jed-
nym z najtragiczniejszych rozdziałów w historii świata. Trzeba jednak pamiętać, że czas
wojny pokazał również, do jakich zwycięstw zdolny jest człowiek. Stu ośmiu męczenni-
ków tego okresu wyniesionych na ołtarze to tylko cząstka olbrzymiej liczby osób, które
poniosły męczeńską śmierć, dając świadectwo wiary i wielkości człowieczeństwa. Była
wśród nich między innymi nauczycielka, bł. Natalia Tułasiewicz, należąca do licznej
grupy pedagogów i wychowawców, ofiar II wojny światowej.
1. Dom rodzinny – miejscem kształtowania więzi
Odpowiadając na pytanie uczniów, Jezus nie informuje ich, gdzie mieszka, ale chce na-
wiązać z nimi relację. Mówi: „Chodźcie, a zobaczycie” (J 1, 39). Dalej dowiadujemy się,
że uczniowie „poszli i zobaczyli, gdzie mieszka, i tego dnia pozostali u Niego” (J 1,39).
To pierwsze spotkanie musiało być dla nich rzeczywiście ważne, skoro zapamiętali, że
„było to około godziny dziesiątej” (J 1, 39).
Jesteśmy świadkami początku wspólnej drogi Nauczyciela z uczniami. Jezus pozwo-
lił im być ze sobą. Bycie razem i rozwijanie wzajemnych więzi ma zawsze podstawowe
znaczenie w procesie wychowania. Szczególnie istotna jest relacja pomiędzy dzieckiem
a jego pierwszymi i najważniejszymi wychowawcami, którymi są rodzice. Braków w tej
relacji – zwłaszcza w pierwszej fazie życia dziecka – nie da się całkowicie naprawić. Re-
lacja z rodzicami jest dla dziecka źródłem zaspokojenia najważniejszej potrzeby – po-
czucia bezpieczeństwa i zaufania, warunkującej jego prawidłowy rozwój w dalszych
latach życia. Dom w znaczeniu wychowawczym to nie budynek, lecz żywe więzi po-
między członkami rodziny. Pisze o tym papież Franciszek w Adhortacji Christus vivit,
podsumowującej XV Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów pod hasłemMłodzi, wiara i rozeznawanie powołania: „Tworzenie domu to ostatecznie tworzenie ro-
dziny (...) Tworzenie silnych więzi wymaga zaufania, które codziennie karmi się cier-
pliwością i przebaczeniem”.
Zaniedbania w kształtowaniu więzi rodzinnych w dzieciństwie mogą wywołać
w życiu dojrzałego człowieka o wiele groźniejsze skutki niż trudne doświadczenia wy-
nikające chociażby z braków materialnych. Przykładem mogą tu być dramatyczne hi-
storie rodzin, które w wyniku II wojny światowej traciły niekiedy cały dobytek, a mimo
to potrafiły uchronić dzieci przed zgubnymi duchowymi i psychicznymi skutkami do-
znanego zła. Wojenne doświadczenia nie pozbawiły ich bowiem tego, co najważniejsze
– więzi opartej na prawdziwej miłości. Majątek można odzyskać, ale wewnętrzne rany
spowodowane brakiem miłości goją się bardzo długo. Jakże istotne dla życia rodziny jest
to, by być razem, wspierać się, szczerze ze sobą rozmawiać, wspólnie przeżywać radość
niedziel i dni świątecznych, spożywać posiłki, spędzać razem czas wolny. Te proste, zda-
wałoby się, środki budowania wzajemnych relacji wymagają dziś ponownego odkrycia.
2. Uwierzyć, że Bóg nas kocha
Uczniowie, którzy poszli za Jezusem, by „zobaczyć, gdzie mieszka”, „tego dnia pozo-
stali u Niego” (J 1,39). Tak rozpoczął się dla nich czas wspólnego przebywania z Jezu-
sem. Zanim wyruszyli, by głosić Ewangelię i prowadzić działalność apostolską, między
nimi a Mistrzem zawiązała się prawdziwa przyjaźń. Dzięki tej relacji, gdy nadszedł czas
prześladowania, zachowali siłę i odwagę. Doświadczenie towarzyszenia Jezusowi mu-
siało dokonać w uczniach naprawdę głębokiej przemiany, skoro w obliczu zagrożenia,
gdy zakazywano im przemawiania w imię Jezusa, odpowiadali z przekonaniem: „nie
możemy nie mówić tego, cośmy widzieli i słyszeli” (Dz 4, 20).
Źródłem siły we wszystkich sytuacjach życiowych jest doświadczenie bezwarun-
kowej miłości Boga. Już od pierwszych chwil w świadomości człowieka kształtuje się
obraz Boga, mający kluczowe znaczenie dla całego procesu rozwoju wiary. Najpierw
tworzy go atmosfera życia rodzinnego – miłość rodziców, towarzyszenie dziecku, ro-
dzicielskie gesty i wypowiadane słowa, a później rozmowy i stopniowe wprowadzanie
w życie modlitwy.
Drodzy Rodzice!
Starajcie się korzystać z wszelkich możliwych środków, by pomóc swoim dzieciom
odkryć bliskość Boga. Niech Wasze słowa i czyny potwierdzają to, co o miłości Bożej
2pisze papież Franciszek: „Dla Niego [dla Boga] jesteś naprawdę cenny, nie jesteś nie-
znaczący, jesteś dla Niego ważny. (...) Nie chce wyliczać twoich błędów, a w każdym
razie pomoże ci nauczyć się czegoś również z twoich upadków. Ponieważ cię kocha.
(...) Jest to miłość, która nie przytłacza, (...) miłość, która nie upokarza ani nie znie-
wala. Jest to miłość Pana, miłość codzienna, dyskretna i respektująca, miłość wolno-
ści i dla wolności, miłość, która leczy i uwzniośla. To miłość Pana, która wie więcej
o powstawaniu niż upadkach, o pojednaniu niż zakazach, o dawaniu nowej szansy
niż potępieniu, o przyszłości niż przeszłości” (Papież Franciszek, Adhortacja Chri-
stus vivit 115, 116).
3. Zaufać Jezusowi
My wszyscy – rodzice jako najważniejsi świadkowie wiary, duszpasterze i katecheci –
jesteśmy odpowiedzialni przed Bogiem za rozwój wiary dzieci i młodzieży. Dlatego po-
winniśmy pamiętać o naszym podstawowym zadaniu, jakim jest głoszenie prawdy, że
Jezus jest jedynym Panem i Zbawicielem człowieka. Prawdę tę głosił św. Paweł Apostoł,
który w Liście do Koryntian pisał: „Przekazałem wam na początku to, co przejąłem: że
Chrystus umarł - zgodnie z Pismem - za nasze grzechy, że został pogrzebany, że zmar-
twychwstał trzeciego dnia, zgodnie z Pismem” (1 Kor 15, 3-4).
Znakomitą okazją do realizacji tego zadania może być przygotowanie do sakramen-
tów świętych, zwłaszcza sakramentu bierzmowania. Spotkania kandydatów w parafii,
tworzenie małych grup, udział w rekolekcjach ewangelizacyjnych – to tylko niektóre
działania otwierające szansę na to, by po przyjęciu bierzmowania więź młodych ludzi
z Jezusem nie osłabła, ale nadal się rozwijała i realizowała, na przykład poprzez działal-
ność i zaangażowanie we wspólnotach i ruchach religijnych. Celem parafialnych spo-
tkań o charakterze ewangelizacyjnym powinno być głoszenie prawdy, którą młodym
ludziom przypomina papież Franciszek. Warto zatrzymać się nad jego słowami: „Jeste-
śmy zbawieni przez Jezusa: bo nas kocha i tej miłości nie może się sprzeciwić. Możemy
Mu robić cokolwiek, ale On nas kocha i zbawia. Bo tylko to, co jest kochane, może być
zbawione. Tylko to, co się akceptuje, może zostać przemienione. Miłość Pana jest więk-
sza niż wszystkie nasze sprzeczności, wszystkie nasze słabości i wszystkie nasze ma-
łoduszności. (...) Prawdziwym upadkiem – uważajcie – prawdziwym upadkiem, który
może zrujnować nam życie, jest bowiem pozostanie na ziemi i niepozwolenie sobie po-
móc” (Papież Franciszek, Adhortacja Christus vivit 120).
3Czy jestem świadkiem Jezusa wobec tych, do których zostałem posłany? Czy jeśli
jako rodzic, nauczyciel wychowawca, ksiądz, katecheta zostanę zapytany przez wycho-
wanków o moje życie, będę miał odwagę powiedzieć im to, co powiedział Jezus: „Chodź-
cie a zobaczycie”?
4. Nasze zadanie
Dziękujmy dobremu Bogu za to, że przeżywając osiemdziesiątą rocznicę wybuchu
II wojny światowej, cieszymy się darem pokoju. Co zrobić, by ten pokój był trwały, by
widmo konfliktów i wojen stało się bardziej odległe? Warto skorzystać z porady kogoś,
kto przeżył gehennę wojny, naocznego świadka tamtych wydarzeń. Zofia Kossak, pol-
ska pisarka - autorka powieści historycznych, w czasie II wojny światowej była więź-
niarką obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Tragiczne doświadczenia obozowe
znalazły wyraz w jej książce pod tytułem Z otchłani. Pod koniec ostatniego rozdziału
Zofia Kossak kieruje do czytelników apel: „Wychować inaczej ludzi! Dotykamy sedna
sprawy, celu właściwego tej książki. Czytelniku! Za to, że Bóg cię zachował (...) musisz
się do tego dzieła przyłożyć (...). Jest to obowiązkiem tych, którzy przeżyli względem
tych, którzy pomarli. Jest to obowiązkiem dzisiejszego pokolenia w stosunku do poko-
leń, które nadejść mają i które trzeba uchronić od możliwości nawrotu ofensywy pie-
kła. Nie traćmy czasu!”
Zachęcamy wszystkich do głębokiego i twórczego przeżycia IX Tygodnia Wychowa-
nia. Osobom zaangażowanym w proces formacji dzieci i młodzieży: Rodzicom, Nauczy-
cielom, Duszpasterzom i Katechetom, na rozpoczynający się rok szkolny i katechetyczny
2019/2020, z serca błogosławimy i dziękujemy za wypełnianie trudnej, ale jakże pięk-
nej misji. Dziękujemy za każde świadczone dobro.
Podpisali:
Kardynałowie, Arcybiskupi i Biskupi
obecni na 383. Zebraniu Plenarnym KEP
Wałbrzych-Świdnica, 13-14 czerwca 2019 r.